Najstarije slovensko pismo...

Najstarije slovensko pismo obla glagoljica 38 slova, tvorac Konstantin Filozof (Ćirilo), 863. Najstariji spomenici napisani su ovim pismom Asemanovo jevanđelje, Zografsko jevanđelje, Sinajski psaltir i Slovo o pismenima od Crnorisca Hrabra (početkom 10 veka). Prvi književni jezik Slovena, jezik na koji su Ćirilo i Metodije prevodili prve knjige i pisali knjige, danas se naziva staroslovenskim jezikom.

Crkva je Ćirila i Metdoija posle njihove smrti proglasila za svece i o njima napisala knjige - životopise pod naslovom "Panonske legende" koje se sastoje iz dva dela: iz Života Sv. Ćirila i Života Sv. Metodija.

Metodiej - upravnik

Konstantin (Ćirilo) - Filozof (zbog učenosti)

1. bili su Sloveni, dobro su poznavali jezik

2. bili su učeni

3. Ćirilo je išao na... (?)

Ćirilo je umro 869 u Rimu

Metodije je umro 885 u Moravskoj

PRVA SLOVENSKA PISMA I NAJSTARIJI SPOMENICI

Prvo slovensko pismo je glagoljica (obla) imala je 38 znakova, a tvorac je Konstantin Filozof (Ćirilo)

Drugo slovensko pismo je ćirilica, imala je više slova od glagoljice. Tvorac je Kliment, a tako ju je nazvao u čast učitelja Ćirila. Kliment je sa Naumom stvorio tzv. ohridsku školu, koja je bila centar pismenosti i prosvećenja u Makedoniji. Najstariji spomenik pisan ćirilicom je Samuilova ploča zapis nađen kod Prespanskog jezera, potiče iz 10 veka. Najstariji  ćirilski spomenik je Miroslavljevo jevanđelje, pisano u 12 veku na pergamentu, a posvećeno knezu Miroslavu, bratu Stevana Nemanje. Pisao ga je grešni dijak Gligorije.

U Hrvatskoj nakon dolaska učenika Ćirila i Metodija, obla glagoljica počela je da dobija novi oblik, postala je uglasta glagoljica. To je prvo hrvatsko pismo nastalo pod uticajem gotice u 11 veku. 

Najstariji spomenik pisan uglastom glagoljicom je Baščanska ploča, nađena u sleu Baški na ostrvu Krku. U zapadnim krajevima zemlje (današnja Bosna) počinje da se javlja novi oblik ćirilice posle 10 veka. Ovaj oblik ćirilice prvi su usvojili bogumili, a zvala se bosančica ili bosansko-hrvatska ćirilica. Najstariji spomenik pisan ovim psimom je Povelja Kulina Bana iz 12 veka. Najstariji slovenski pisani spomenik potiče iz 10 veka. Nađen je u jednom manastiru u gardu Brižinu (Nemačka) po kome je i dobio naziv Briženski listići (tri teksta). Najmlađe slovensko pismo je latinica. Javlja se kod Hrvata u 15 veku.

REDAKCIJE ILI RECENZIJE

Staroslovenski jezik, jezik koji je bio u knjigama, menjao se. Te promene su bile u glasovima, u oblicima reči, pa i u zameni reči. Sve više ih je bilo iz nardonog govora, narodni govor sve više je nalazio mesto u jeziku knjiga.

Sve te promene obeležavaju se kao recenzije ili redakcije. On se javlja krajem 11 i početkom 12 veka. Već tada javlja se pojava da se književni jezik jednog kraja ili oblasti počinje razlikovati od jezika drugog područja istog staroslovenskog jezika. Zato se i govori o recenzijama, kao što su: srpska, hrvatska, bugarska i ruska recenzija. Iz tih razloga se i pojedini dokumenti iz toga perioda međusobno razlikuju po jezičkim pojedinostima iako su pisani na istom jeziku.

Recenzije predsatvljaju početak nacionalnih književnosti.

SREDNJOVEKOVNA KNJIŽEVNOST

Ona je sakralno (religiozno) obojena: u njoj se govori o bogu, Bogorodici, svecima itd. Nastajala je u crkvama i manastirima. Stvarali su je crkveni ljudi. Ističe veru u boga i zagrobni život, večni život na nebu, naglašava miso o prolaznosti i kratkotrajnosti života na zemlji, propovedajući skromnost i samoodricanje.

Srednjovekovna književnsot po svom postanku deli se na prevodilačku i originalnu, a po oblicima ili formi deli se na poeziju, prozu i dramske oblike.

U srednjovekovnoj književnosti javljaju se sledeće književne vrste:

1.HAGIOGRAFIJE - prve i najstarije crkvene knjige u kojima se govori o životu svetaca, apostoal i crkvenih mučenika, u kojima se naglašava svemoć boga i prepliće čudesno sa mogućim (Panosnke legende, Život sv. Ćirila, Život sv. Metodija)

1. APOKRIFI - knjige u kojima se iznose neka tumačenja sa kojima se zvanična crkva ne slaže, zbog čega su nazvane lažnim crkvenim ili jeretičkim knjigama, širili su ih bogumili ili jeretici koji su bili mučeni i ubijani, a njihove knjige spaljivane (Knjiga o Adamu i Evi)

3. SREDNJOVEKOVNI ROMANI I PRIPOVETKE (Roman o Troji, Roman o Aleksandru Velikom, Priče o Ezopu)

4. SRPSKE SREDNJOVEKOVNE BIOGARFIJE (žitija ili životopisi) - originalna književna vrsta, nastala na tlu Srbije, knjige u kojima se govori o životu prvih srpskih vladara i arhiepiskopa (oni su podizali manastire, crkvi poklanjali imanja i velike vrednosti, a crkva ih je proglašavala za svece i o njima pisala knjige). Oni su prikazivani kao pobožni, pravedni i istinoljubivi. Srpske biografije počinju da se javljaju u 13 veku i nastaju do 17 veka. Prvi srpski biogarfi su: Sava Nemanjić, Stevan Prvovenčani, Domentijan i Teodosije, arhiepiskop Danilo, Konsatntin Filozof, Camblak i Pajsije. Poznate srpske srednjovekovne biografije su: Život sv. Simeuna (od Save i Stevana Prvovenčanog), Život sv. Save (Domentijan i Teodosije), Životi kraljeva i arhiepiskopa srpskih (Danilo, 14 vek), Život Stefana Lazarevića (Konstantin Filozof, 15 vek), Život cara Uroša (Pajsije, 17 vek).

5. Ostale vrste: molitve, pohvale, besede, rodoslovi, povelje, hronike.

Asketizam - je odricanje od jela i pića, raskošnog života, najvećih želja.

Isposnici - askete (ljudi), molili su se, razmišljali o bogu

"Kneževa večera"