Književno delo je jedinstvena celina u kojoj su uzjamno povezani svi njegovi elementi u jednu celovitu dinamičnu strukturu. One se ostvaruju jedinstvom sadržine i forme. Svet je sadržina dela, a jezik je forma dela. Sadržina književnog dela je forma, a forma je sadržina. Može se govoriti o sadržajnoj formi ili formativnoj sadržini. Razlikujemo spoljnu i unutrašnju formu (primarnu i sekundarnu). Primarna forma - građa, tematski materijal, formalni raspored građe, metričke i kompozicione oblike, žanrovski radovi i vrste. Sekundarna - fluid i duhovna snaga, kojim su ti elementi povezani.
Kajzer u priručniku "Jezičko umetničko delo". Postoje dva aspekta: analitički i sintetički. Analitički (sadržaj, metar, stih, strofa, rima, jezički oblici, kompozicija). Sintetički (sadržina, ritam, stil, struktura književnog dela).
JEDINSTVO SADRŽINE I FORME
KAJZEROV KRUG (analitički i sintetički)
Za sveobuhvatno proučavanje nekog književno-umetničkog teksta, neophodna je potpuna analiza. Treba poći od toga da svaki književni tekst mora posedovati jedinstvo sadržine i forme. Sam umetnički tekst je ustvari svet pretočen u jezik. Da bi smo mogli da razumemo neko delo, moramo se baviti svim njegovim segmentima. Svaki umetnik u zavisnosti do toga da li piše prozu ili poeziju, zaodenuće svoje delo u odgovarajuću formu i truditi se da zajedno sa fabulom, građom ili motivima, ono čini jedinstevnu celinu. Najpoznatiji teoretičar književnosti Nemac Volfgan Kajzer u svom jezičkom priručniku "Jezičko umetničko delo" smatrao je kako se delo može tumačiti sa dva aspekta: analitičkog i sintetičkog. Analitički Kajzerov krug podrazumeva, pre svega, proučavanje sadržaja, a sadržaj u ovom slučaju sveo bi se na priču, građu (ako je u pitanju tekst) ili na motive, ako se radi o pesmi. Posle proučavanja sadržaja Kajzer insistira na proučavanju metra (nauka o metru - versifikacija). Proučavati metar znači baviti se stihom, strofom, rimom. Analitički krug čini i proučavanje jezičkih oblika i tiče se značenja i zvučanja reči. I konačno analizu treba završiti proučavanjem kompozicije dela. Sintetički krug zahteva proučavanje sadržine, a u odnosu na sadržaj, sadržina podrazumeva samu ideju dela. Metru iz analitičkog kruga odgovara ritam u sintetičkom krugu. Ritam proze razlikuje se od ritma poezije. Ritam proze je ritam našeg svakodnevnog pričanja, a ritam poezije je drugačiji - neobičan, nesvakidašnji. Jezičkim oblicima odgovara stil u sintetičkom krugu. Ne msili se na stil kao izraz čoveka, već na jezičko stilsku analizu dela. Struktura književnog dela sintetičkog kruga odgovara kompoziciji iz analitičkog kruga. Tu se bavimo pesnikovom sposobnošću da odgovarajućom strukturom zaodene svoju misoa, ideju. Proučavanje književno umetničkog dela, može biti i prilično pojednostavljeno, ali svako proučavanje zahteva analizu sadržine i forme, kao neodvojivog jedinstva.
8. 11. 93.
Нема коментара:
Постави коментар