I Jezik je proizvod društva i služi kao sredstvo (instrument) sporazumevanja ili komuniciranja među ljudima. Jezik je sistem znakova za prenošenje misli. Jezik je uslovljen promenama u društvu. Sve što se događa u društvu, ima odraza na jezik.
Jezik određuje čoveka:
1. na opštem planu
2. na posebnom planu i
3. na ličnom planu.
A to znači: određuje ga kao člana ljudskog roda ili vrste (izdvaja ga kao homosapijensa); određuje ga na sociološkom planu - pokazuje kom narodu pripada i određuje ga na individualnom planu - jezik je "LIČNI BELEG" čoveka.
Jezik je društvena pojava (nastaje, razvija se i menja napredno s društvom), ali je i psihološka pojava - vezan je za umni i duševni život pojedinca.
Jezik podrazumeva dva plana:
1. plan sadržaja (značenje) i
2. plan izraza (zvučna strana, glas, fonema)
Jezik je sistem ili KOD. Realizacija jezika označava se kao GOVOR. Govor je, prema tome - poruka, proces ili jezik u akciji.
Jezik je višeslojan - čine ga jedinice nižeg i višeg reda (složene strukture: odeljak, pododeljak, tekst). On je ekonomičan i produktivan i ima svojstvo dislokacije.
II Počeci su mu u praistoriji. Prvo su bila podražavanja, potom glasovna igra. Sa evolucijom bića i života, teče i evolucija jezika. Jezik je nastao iz komunikacijske potrebe čoveka, jer uvećava životno iskustvo. Nije se moglo prenositi samo neartikulisanim glasovima i gestovima.
Evolucija u jeziku označava se kao jezička filogeneza (FILOGENEZA - istorijski razvoj ili evolucija ljudske vrste). Nije jasno da li je započela kao POLIGENEZA (istovremeno se javilo više jezika na različitim mestima) ili kao MONOGENEZA - tj. da svi jezici sveta vuku poreklo od jednog jezika. Prisustvo ogromnog broja današnjih jezika (nastalih od drevnih i već izumrlih jezika) govori da je jezik promenljiva kategorija.
Razvoj jezika u jednom društvu obeležava se kao SOCIOGENEZA. Promene na tom planu mogu biti u glasovima, u oblicima reči, u rečniku, u značenjima i sintaksi.
Razvoj ili promena jezika je i u pojedincu - to je ontogeneza jezika (ONTOGENEZA - geneza ili individualni razvoj živog bića, počev od embrionalnog stanja).
Obadrenost deteta da usvaja jezik i njegova urođenost i ona se aktivira uz pomoć ljudi i sredine gde dete počinje da uči jezik. Prve izgovorene reči su uvod u jezik sredine. Usvajanje jezika sredine nije samo oponašanje, nego i stvaralački čin: dete polako usvaja prve izraze i stvara svoju gramatiku, koja se sve više usavršava i približava postojećoj gramatici. Ovde se prelamaju dva faktora:
-genetski (unutrašnji) i
-spoljašnji (društveni)
Proces suprotan usvajanju i upotrebi jezika, jeste gubljenje te sposobnosti i zove se - AFAZIJA.
21. 9. 93.
Нема коментара:
Постави коментар