Smatra se da u svetu ima od 4000 do 5000 jezika. Tačan broj se i ne može utvrditi, zato što se jezik kao fenomen ispoljava u raznim varijacijama i zato što nema onih opšte prihvaćenih kriterijuma, koji bi tačno odredili šta se može smatrati pravim jezikom, a šta njegovom varijantom. Npr. najseverniji i najjužniji nemački dijalekti manje su razumljivi od, recimo, holandskog jezika i susednog mu nemačkog dijalekta. Ili, tvrdilo se i naučno dokazivalo da je srpskohrvatski jedan jezik od dve varijante; danas se na ovaj jezik gleda sasvim drugačije: to nisu dve verijante jednog jezika, već dva jezika. Dilema oko broja jezika, dakle, uslovljena je odsustvom jasnih granica između jezika i dijalekata. Drugi razlog je u tome što mnogi jezici nestaju sa lica zemlje, jer nestaju iz zajednice koje su govorile tim jezicima. O jezicima koji su nestali govorimo o kao izumrlim jezicima. A kao treći razlog može se smatrati i to što se neke zajednice, odričući svog maternjeg jezika zbog nekih nametnutih ili političkih razloga, prelaze na neki drugi jezik.
Jezici se razlikuju i po broju govornika. Najveći broj govornika ima kineski jezik - njime govori oko 1 milijarda ljudi, zatim sledi Engleska sa oko 300 miliona, Španija sa 250 miliona. Ima jezika u svetu kojima govori i mali broj ljudi. I broj govornika jednog jezika se stalno menja, zbog ratova i stradanja, zbog seoba.
Postoje 4 glavne klasifikacije jezika:
1. genetska - zasnovana na vremenu, za koju se vezuju jezičke porodice
2. arealna - polazi od prostora i proučava jezičke saveze
3. tipološka - polazi od sličnosti i razlike u jezičkoj strukturi i govori i tretira jezičke tipove
4. funkcionalna - koja polazi od komunikacijske i društvene uloge jezika, u šta spadaju i jezički varijeteti.
Jezička srodnost može biti uslovljena genetskom povezanošću, a koja ukazuje na zajedničko poreklo više jezika. Grana koja proučava poreklo reči u jednom ili više jezika naziva se ETIMOLOGIJA; ona polazi od prvobitnih oblika i značenja, tj. od ETIMONA.
srpski - bukvar, azbuka
ruski - bukva (slovo)
engleski - book (knjiga)
nemački - buch (knjiga), buche (bukvar)
Primeri ovih reči iz raznih jezika upućuju na činjenicu da sve one vode poreklo od reči BUKVA. To utvrđuje etimologija i ona pokazuje da su svi ovi jezici pripadali INDO-EVROPSKOJ zajednici i da se u dalekoj prošlosti verovatno pisalo na bukovoj kori.
Kada su sličnosti u strukturi i rečniku dvaju ili više jezika velike, onda govorimo o jezičkim univerzalijama, kao što je to slučaj i u prethodnom primeru. A to, opet, govori da su ti jezici genetski srodni i da vode poreklo od zajedničkog pretka - pra jezika i da svi ti jezici čine jezičku porodicu, kao što je to bila velika indo-evropska porodica jezika.
srpski - mati
ruski -мат(?)
poljski - matka
nemački - mutter
engleski - mother
italijanski - madre
francuski - la mere
švedski - mor
Jezici, pak, čiji su govornici u dugotrajnom geografskom i kulturnom dodiru i ispoljavaju zajedničke crte koje nisu genetski uslovljene obrazuju jezički savez, kao što se to dešava na Balkanu (srpski, albanski, rumunski, grčki, bugarski).
20. 10.93
Нема коментара:
Постави коментар